martes, 22 de agosto de 2017

Ñe`êmombo - Relaciôn

EN EL DIA DEL FOLCLORE PARAGUAYO!
Inauguramos aquí una sección especial que forma parte del folclore paraguayo y creemos importante difundirlo.


Resultado de imagen para alto alto alto pericon

Las relaciones o ñe´emombo o ñembohovai son versos cortos, una sola estrofa, que se dicen las parejas en los bailes de pericón. Son amorosos, burlones o pícaros y provocan la hilaridad general. Primero los dice el varón y luego la mujer. Son improvisados o de memoria en castellano o en guaraní.

Veamos algunas encontradas, la mayoria en nuestro dulce idioma guaraní:

Kuimba´é

1) Mombyrýgui niko aju
Tuichaite che py ruru
Omanda chéve la médico
Ha`u haĝua nde juru

Kuña

1)Mombyrýgui niko reju
Tuichaite nde py ruru
Omanda ndeve la medico
re`u haĝua kure juru

Kuimba´é
2) Treinta año aguereko
Omboguyguy opa jai
Ha péina che ko`ápe
Aju che akâ vai

kuña

Treinta año reguereko
remboguyguy opa jai
eipe`aiteke nde upéva
ne akâgui che karai

3) Kuimba´é
Zapatito blanco
Jagua`i rague
Jahodereíma
Ñamenda rangue 

kuña
Zapatito blanco
Jagua`i rague
Che pota reíta
Nde arriero sogue 

4) Kuimba´é
Naranjita , naranjita
Ípoty ha ndahi`ái
Rohetûta mante ko`áĝa
Ko`êrô ndajum`âi

kuña
Naranjita , naranjita
Ípoty ha ndahi`ái
Ejejokónte che kyvy
Mala hora nda che gustái

5) Kuimba´é
Che vai como jakare
Che monda como aguara
Upévare che morena
Nde ha`éma chéve ĝuarâ 

kuña
Nde vai como jakare 
ne monda como aguara 
che ndaha`éi ivaíva 
ha imondávape ĝuarâ

Resultado de imagen para alto alto alto pericon

6) Kuimba´é
Che chu`i como kyju
Che letrado como ka`i
Mba`épa he`in ende sy
Rohupírô rogueraha 

kuña
Nde chu`i como kyju 
nde letrado como ka`i 
umíva rejapo haĝua 
hetami reikova`erâ

7) Kuimba´é
Che sy oreko peteî ryguasu
Ombo`áva takuru kupépe,
Ko che irû iporâguasu
Ojogua yvoty ropeápe 

kuña
Nde sy oreko peteî ryguasu 
Ombo`áva takuru kupépe, 
Pe nde rova icha`î guasu 
Ojagua itakurukuépe. 

8) Kuimba´é
Amoite yno`ô mbytépe
Oñe`ê guyra chahâ
Ama`êrô nde rehe
Ambyasy che mitâ ha 

kuña
Mba`éreiko che kyvy rembyasy ne mitâha 
Tereho embyape ne renda 
Ha eju che reraha 

9) Kuimba´é
En la esquina de mi huerta
Hay una planta de aromita
Hetaite jepe la gente
Pero che rohetûmita 

kuña
En la esquina de mi huerta 
Hay una planta de aromita 
Hetaiterei la gente 
Upeare raha`arômita 

10) Kuimba´é
Arroyito cristalino
Osyrýva ha`eñomi
Ho`árô che hegui che sombrero
Romuñáne akâ nandi 

kuña
Arroyito cristalino 
Osyrýva ha`eñomi 
Ho`árô ndehegui ne sombrero repytáne akâ nandi 

11) Kuimba´é
Nde sy ne mondo ykuápe 
Rejavy ykua rape
Eñembosako`íke che ama
Romondáta ko pyhare 

kuña
che sy che mondo ykuápe
Ajavy yjua rape 
Aváiko nde potáta 
Nde arriero py jare

12) Kuimba´é
 Morena rova jukyetéva
Resa rory jajaipa
A ma`êrô nde rehe
Añandu chemo angaipa



kuña
Moreno nde japuetéva 
Kuña mongetaha 
Iporâite jepe la eréva 
Pero añandu che mbotavyha