EN EL DIA DEL FOLCLORE PARAGUAYO!
Inauguramos aquí una sección especial que forma parte del folclore paraguayo y creemos importante difundirlo.

Las relaciones o ñe´emombo o ñembohovai son versos cortos, una sola estrofa, que se dicen las parejas en los bailes de pericón. Son amorosos, burlones o pícaros y provocan la hilaridad general. Primero los dice el varón y luego la mujer. Son improvisados o de memoria en castellano o en guaraní.
Veamos algunas encontradas, la mayoria en nuestro dulce idioma guaraní:
Kuimba´é
1) Mombyrýgui niko aju
Tuichaite che py ruru
Omanda chéve la médico
Ha`u haĝua nde juru
Kuña
1)Mombyrýgui niko reju
Tuichaite nde py ruru
Omanda ndeve la medico
re`u haĝua kure juru
Kuimba´é
2) Treinta año aguereko
Omboguyguy opa jai
Ha péina che ko`ápe
Aju che akâ vai
kuña
Treinta año reguereko
remboguyguy opa jai
eipe`aiteke nde upéva
ne akâgui che karai
3) Kuimba´é
Zapatito blanco
Jagua`i rague
Jahodereíma
Ñamenda rangue
Zapatito blanco
Jagua`i rague
Jahodereíma
Ñamenda rangue
kuña
Zapatito blanco
Jagua`i rague
Che pota reíta
Nde arriero sogue
Zapatito blanco
Jagua`i rague
Che pota reíta
Nde arriero sogue
Naranjita , naranjita
Ípoty ha ndahi`ái
Rohetûta mante ko`áĝa
Ko`êrô ndajum`âi
kuña
Naranjita , naranjita
Ípoty ha ndahi`ái
Ejejokónte che kyvy
Mala hora nda che gustái
5) Kuimba´é
Che vai como jakare
Che monda como aguara
Upévare che morena
Nde ha`éma chéve ĝuarâ
Che vai como jakare
Che monda como aguara
Upévare che morena
Nde ha`éma chéve ĝuarâ
kuña
Nde vai como jakare
ne monda como aguara
che ndaha`éi ivaíva
ha imondávape ĝuarâ
ne monda como aguara
che ndaha`éi ivaíva
ha imondávape ĝuarâ

6) Kuimba´é
Che chu`i como kyju
Che letrado como ka`i
Mba`épa he`in ende sy
Rohupírô rogueraha
Che chu`i como kyju
Che letrado como ka`i
Mba`épa he`in ende sy
Rohupírô rogueraha
kuña
Nde chu`i como kyju
nde letrado como ka`i
umíva rejapo haĝua
hetami reikova`erâ
nde letrado como ka`i
umíva rejapo haĝua
hetami reikova`erâ
7) Kuimba´é
Che sy oreko peteî ryguasu
Ombo`áva takuru kupépe,
Ko che irû iporâguasu
Ojogua yvoty ropeápe
Che sy oreko peteî ryguasu
Ombo`áva takuru kupépe,
Ko che irû iporâguasu
Ojogua yvoty ropeápe
kuña
Nde sy oreko peteî ryguasu
Ombo`áva takuru kupépe,
Pe nde rova icha`î guasu
Ojagua itakurukuépe.
Ombo`áva takuru kupépe,
Pe nde rova icha`î guasu
Ojagua itakurukuépe.
8) Kuimba´é
Amoite yno`ô mbytépe
Oñe`ê guyra chahâ
Ama`êrô nde rehe
Ambyasy che mitâ ha
Amoite yno`ô mbytépe
Oñe`ê guyra chahâ
Ama`êrô nde rehe
Ambyasy che mitâ ha
kuña
Mba`éreiko che kyvy rembyasy ne mitâha
Tereho embyape ne renda
Ha eju che reraha
Tereho embyape ne renda
Ha eju che reraha
9) Kuimba´é
En la esquina de mi huerta
Hay una planta de aromita
Hetaite jepe la gente
Pero che rohetûmita
En la esquina de mi huerta
Hay una planta de aromita
Hetaite jepe la gente
Pero che rohetûmita
kuña
En la esquina de mi huerta
Hay una planta de aromita
Hetaiterei la gente
Upeare raha`arômita
Hay una planta de aromita
Hetaiterei la gente
Upeare raha`arômita
10) Kuimba´é
Arroyito cristalino
Osyrýva ha`eñomi
Ho`árô che hegui che sombrero
Romuñáne akâ nandi
Arroyito cristalino
Osyrýva ha`eñomi
Ho`árô che hegui che sombrero
Romuñáne akâ nandi
kuña
Arroyito cristalino
Osyrýva ha`eñomi
Ho`árô ndehegui ne sombrero repytáne akâ nandi
Osyrýva ha`eñomi
Ho`árô ndehegui ne sombrero repytáne akâ nandi
11) Kuimba´é
Nde sy ne mondo ykuápe
Rejavy ykua rape
Eñembosako`íke che ama
Romondáta ko pyhare
Eñembosako`íke che ama
Romondáta ko pyhare
kuña
che sy che mondo ykuápe
Ajavy yjua rape
Aváiko nde potáta
Nde arriero py jare
Aváiko nde potáta
Nde arriero py jare
12) Kuimba´é
Morena rova jukyetéva
Resa rory jajaipa
A ma`êrô nde rehe
Añandu chemo angaipa
Morena rova jukyetéva
Resa rory jajaipa
A ma`êrô nde rehe
Añandu chemo angaipa
kuña
Moreno nde japuetéva
Kuña mongetaha
Iporâite jepe la eréva
Pero añandu che mbotavyha
Kuña mongetaha
Iporâite jepe la eréva
Pero añandu che mbotavyha